ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ
ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ - ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΡΟΦΩΝ – ΦΑΓΗΤΑ
1. Πόσα γεύματα είχαν;
2. Τι έτρωγαν; Ποιες κατηγορίες τροφών προτιμούσαν ;
3. Πώς και πού παρασκεύαζαν τα φαγητά
τους;
4.
Διέφεραν τα φαγητά ανάλογα
με τις κοινωνικές τάξεις;
1η εργασία
Αριθμός γευμάτων
Αρχαίος
ελληνικός πολιτισμός δεν είναι μόνο τα υλικά κατάλοιπα των προγόνων
μας, που αποκαλύπτουμε στις ανασκαφές. Πολιτισμός είναι και ο τρόπος
ζωής παλαιότερα και σήμερα, το πώς σκεπτόμαστε, πώς αντιδρούμε και τι
τρώμε. Άλλωστε, πολλά από τα αρχαία που αποκαλύπτουμε –ορισμένα και έργα
υψηλής τέχνης- χρησιμοποιούνταν στη διατροφή, που καθορίζει αφενός τη
βιολογική ύπαρξη του ανθρώπου και αφετέρου είναι σημαντική για την
οικονομική και κοινωνική του οντότητα, τη θρησκευτική και την εθνική του
ταυτότητα.
Για τους αρχαίους Έλληνες τα
γεύματα της ημέρας ήταν τρία στον αριθμό.
- Το πρώτο από αυτά (ἀκρατισμός) αποτελούσε κριθαρένιο ψωμί βουτηγμένο σε κρασί (ἄκρατος), συνοδευόμενο από σύκα ή ελιές.
- Το δεύτερο (ἄριστον) λάμβανε
χώρα το μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα.
- Το τρίτο (δεῖπνον),
το οποίο ήταν και το σημαντικότερο της ημέρας, σε γενικές γραμμές καταναλωνόταν
αφού η νύχτα είχε πλέον πέσει.
Σε αυτά μπορεί να προστεθεί
ένα επιπλέον ελαφρύ γεύμα (ἑσπέρισμα) αργά
το απόγευμα.
Τέλος το ἀριστό δειπνον ήταν ένα κανονικό γεύμα που μπορούσε
να σερβιριστεί αργά το απόγευμα στη θέση του δείπνου.
Τρόφιμα
·
Δημητριακά, όσπρια και ψωμί
: Τα δημητριακά αποτελούσαν τη βάση της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων, κύρια προϊόντα ήταν το
σκληρό σιτάρι (πύρος),
η όλυρα (ζειά) και το κριθάρι (κριθαί).
Τα δημητριακά χρησίμευαν κυρίως στην παρασκευή διαφόρων τύπων ψωμιού. Ειδικά οι λαϊκές τάξεις κατανάλωναν πολύ και όσπρια. Τα κουκιά, τα λούπινα, τα
μπιζέλια, τα ρεβίθια και τα φασόλια είναι μερικά από τα όσπρια που προτιμούσαν
οι αρχαίοι Έλληνες.
·
Φρούτα, λαχανικά : Τα
φρούτα, φρέσκα ή ξηρά, τρώγονταν ως επιδόρπιο. Πρόκειται κυρίως για σύκα, σταφίδες, καρύδια και φουντούκια. Τα ξηρά σύκα χρησίμευαν επίσης ως
ορεκτικό, πίνοντας παράλληλα κρασί. Στην περίπτωση
αυτή, συνοδεύονταν συχνά από ψητά κάστανα, στραγάλια ή ψημένους καρπούς οξιάς. Για τους κατοίκους των πόλεων τα
φρέσκα οπωροκηπευτικά ήταν πολύ ακριβά κι έτσι καταναλώνονταν σπάνια. Οι
φτωχότεροι πολίτες προτιμούσαν τα ξηρά λαχανικά. Το τυπικό φαγητό του μέσου
εργάτη ήταν φακή. Λάχανα, κρεμμύδια (κρόμμυον), γλυκομπίζελα
, πράσα, βολβούς, μαρούλια, βλίτα, ραδίκια ήταν τα κυρία λαχανικά που έτρωγαν.
·
Κρέας : Τα πουλερικά διαφόρων ειδών, τα
κουνέλια, οι λαγοί, οι αγριόχοιροι, το αγριοκάτσικα, τα ελάφια και τα γνωστά
κατοικίδια ζώα, αποτελούσαν τις κύριες πηγές κρέατος των αρχαίων Ελλήνων. Το
μαγείρεμα γινόταν με διάφορους τρόπους, πιο συχνά, ψητά στο φούρνο ή στη σούβλα
και βραστά με διάφορα λαχανικό και καρυκεύματα.
·
Ψάρι : Ανέκαθεν οι Έλληνες έτρωγαν πολύ
περισσότερα ψάρια οπό κρέας. Στην αρχαιότητα προτιμούσαν, όπως φαίνεται, κυρίως
παχιά ψάρια, όπως: κολιός - σκουμπρί (σκόμβρος), σαρδέλα (σαρδίνι, τριχίς),
γόπα (βοξ), μαρίδα (σμόρις)
·
Αυγά και γαλακτοκομικά : Οι
Έλληνες ανέτρεφαν πάπιες, χήνες, ορτύκια και κότες για να εξασφαλίζουν αυγά. Το γάλα ήταν αρκετά διαδεδομένο, ωστόσο
σπάνια χρησιμοποιούταν στη μαγειρική. Το βούτυρο ήταν γνωστό, αλλά χρησιμοποιούταν
σπάνια.
·
Άλλα φαγητά :Άλλα εδέσματα των αρχαίων Ελλήνων ήταν γλυκά όπως
η «σησαμίς» (είτε με τη μορφή που έχει το σημερινό παστέλι, είτε σε σφαιροειδή μορφή),οι
«πλακούντες», η «άμμιλος» (τούρτα), η «μελιττούτα» (είδος γαλατόπιττας) καθώς
και τα «αρτοκρέατα» (κρεατόπιττες), οι «τηγανίτες» ή τα «τήγανα» (τηγανήτες ή
λουκουμάδες).
Οίνος : Το κρασί ήταν ένα καθημερινό βασικό συστατικό στην διατροφή των Αρχαίων
Ελλήνων, στην πραγματικότητα αποτελούσε μια οπό τις βασικές τροφές αφού ήταν
μέρος του πρωινού αλλά και των υπολοίπων γευμάτων
